XV Spotkania z Filmem Górskim

Dr n. med. Piotr Arkuszewski – specjalista medycyny sądowej z Zakładu Chirurgii Doświadczalnej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, na zaproszenie organizatorów wziął udział w XV Spotkaniach z Filmem Górskim, które odbywały się w dniach 5-8 września 2019 r. w Zakopanem. W ramach panelu Tatrzańskie Archiwum X wraz z komisarzem mgr. inż. Jakubem Kowalczykiem – Naczelnikiem Wydziału Dochodzeniowo-Śledczego Komendy Miejskiej Policji w Łodzi – wygłosił wykład  p. t. „Sprawa Kaszniców”. Dotyczył on najbardziej tajemniczej tragedii, jaka wydarzyła się w Tatrach i do dziś nie została wyjaśniona, nazywaną Tragedią w Dolinie Jaworowej albo Tragedią pod Lodową Przełęczą.

Wydarzyła się ona prawie 100 lat temu, 3 sierpnia 1925 r. Tego dnia Prokurator Kazimierz Kasznica z Warszawy wraz z żoną Walerią i synem Wacławem, przy fatalnej pogodzie – bardziej zimowej niż letniej, przemierzał szlak ze Starego Smokowca przez Lodową Przełęcz i Dolinę Jaworową planując dotrzeć ostatecznie do Zakopanego. Podczas wędrówki Kasznicowie spotkali grupę czterech krakowskich taterników i kontynuowali wyprawę wspólnie z nimi. Szybko jednak doszło do rozdzielenia się osób i rodzina Kaszniców dalszą drogę zaczęła pokonywać w towarzystwie tylko jednego z taterników – Ryszarda Wasserbergera. Po osiągnięciu Lodowej Przełęczy, przy nadal niesprzyjających warunkach atmosferycznych, cała czwórka rozpoczęła zejście Doliną Jaworową. W trakcie marszu Wacław Kasznica zaczął skarżyć się na trudności z oddychaniem, a następnie w pobliżu Żabiego Stawu Jaworowego doszło do pogorszenia się stanu zdrowia Kazimierza Kasznicy i Ryszarda Wasserbergera. Wszyscy wyżej wymienieni zmarli tam w ciągu kilkunastu minut, natomiast Waleria Kasznica przeżyła i pozostała na miejscu jeszcze półtorej dobry.

Pomimo przeprowadzenia sekcji zwłok zmarłych do dnia dzisiejszego nie udało się ustalić przyczyny ich śmierci. Wśród wielu sugerowanych hipotez tłumaczących przebieg wydarzeń wymieniano m. in. otrucie oraz śmierć z wychłodzenia. Żadnej z postulowanych teorii nie można jednak potwierdzić ani wykluczyć.

Kolejnego dnia Festiwalu Górskiego dr n. med. Piotr Arkuszewski i kom. mgr inż. Jakub Kowalczyk, wraz z Redaktorem Naczelnym Magazynu Taternik Maciejem Kwaśniewskim, przewodnikami tatrzańskimi i zainteresowanymi historią turystami wzięli udział w „wizji lokalnej”. Cała grupa dokonała przejścia ze Starego Smokowca przez Lodową Przełęcz i dalej Doliną Jaworową do Jaworzyny Tatrzańskiej. Trasa wiodła dokładnie tą samą drogą, którą podążali uczestnicy tragedii sprzed prawie 100 lat. Podczas schodzenia Doliną Jaworową udało się zidentyfikować prawdopodobne miejsce śmierci Kazimierza i Wacława Kaszniców oraz Ryszarda Wasserberga, a Ich pamięć została uczczona zapaleniem znicza. Ponadto uczestnikom wyprawy przybliżone zostały aspekty przeprowadzania oględzin zwłok w miejscu ich ujawnienia oraz oględzin miejsca, a dr n. med. Piotr Arkuszewski i kom. mgr inż. Jakub Kowalczyk odpowiadali wyczerpująco na liczne pytania turystów zainteresowanych omawianą historią. Przemarsz wyczerpującą trasą wiązał się z koniecznością podejścia prawie 1500 m, a następnie pokonania takiej różnicy wysokości w trakcie schodzenia i ostatecznie trwał 12 godzin.

Wykład wygłoszony przez dr n. med. Piotra Arkuszewskiego i kom. mgr. inż. Jakuba Kowalczyka powstał także przy pomocy innych pracowników Uniwersytetu Medycznego w Łodzi: dr n. med. Ewy Meissner z Zakładu Medycyny Sądowej, dr n. med. Małgorzaty Zielińskiej z Kliniki Neurologii i mgr. inż. Karola Kłosińskiego z Zakładu Chirurgii Doświadczalnej. W jego przygotowaniu pomagali także absolwenci Wydziału Wojskowo-Lekarskiego naszej uczelni: Joanna Zielińska i Marcin Jeleniewski.